Dubbel Debuut?

In december verschijnt deel twee van mijn debuutroman “De Vlucht van de Raaf”. Maar kun je dan nog spreken van een debuut? 
Volgens het woordenboek is een debuut de eerste keer dat iemand optreedt voor publiek of de eerste publicatie van een auteur, maar dat mag ook thuis. Gelukkig maar, het uitpakken van het eerste exemplaar van deel één van mijn roman, in het bijzijn van mijn vriendin, was al gênant genoeg.

Stel je toch eens voor dat je de presentatie van je debuut voor een volle zaal moet doen. Alleen al de gedachte doet in mijn nek een beekje ontspringen, die van daaruit haar weg zoekt naar het duistere dal onderaan mijn rug. Ja, soms hoop ik onbekend te blijven om mezelf een plek in de spotlights, zonder gitaar om mijn nek, te besparen.

Hoe dan ook, debuteren is niet gemakkelijk, of je nu een schrijver, muzikant, acteur, zanger of knaap bent, al zal het niet vaak gebeuren dat de laatste het voor de eerste keer doet voor een publiek.

Nog moeilijker echter is de volgende stap. Als gevorderde beginner kun je niet op je lauweren gaan rusten, tenzij je debuut zo slecht was dat je je aspiraties beter naar hun laatste rustplaats kunt brengen, of zo succesvol dat je de rest van je leven te druk bent met het uitgeven van de opbrengst. In alle andere gevallen zul je aan de hooggespannen verwachtingen die je hebt geschapen moeten gaan voldoen, of bewijzen dat je toch echt wel beter kunt.

Het leidt sowieso tot extra druk, opgelegd door jezelf of de buitenwereld. Die kan zover oplopen dat het lijkt alsof je verpletterd wordt onder een gigantische stapel al dan niet uitgegeven debuutromans. Je opvolger zal altijd vergeleken worden met je eersteling, zelfs al ben jij de enige die van het bestaan van je debuut afweet.

Het zit in de mens om altijd vooruit te willen, progressie te maken. Ik heb daarom nooit begrepen dat zoveel gevestigde bands steeds hun oude repertoire blijven herkauwen, als een dolgedraaide jukebox waarvan de onderdelen steeds roestiger worden. Ooit geweldige liveacts zoals The Rolling Stones, AC/DC, Status Quo en noem ze allemaal maar op belazeren zichzelf, maar vooral hun fans, met door gigantische lichtshows verlichte concerten, terwijl ze beter zouden wegkruipen in een donker hoekje van het podium, verborgen in de schaduw van de tijd. Je wilt als artiest toch vooruit, jezelf blijven verbeteren? Als dat uiteindelijk niet meer lukt, stop dan op je hoogtepunt, in plaats van je pensioen te innen in een rolstoel voor een waanzinnig publiek. Waanzinnig, omdat het alles pikt wat hun held hen voorschotelt, zonder te beseffen dat juist hij degene is die hen besteelt.

Een debutant of zelfs vergevorderde beginner zou daar niet mee wegkomen, maar als de artiest eenmaal de Rubicon van het grote commerciële succes is overgestoken verdwijnt alle objectiviteit, bij hem en het grootste deel van zijn fans.

Maar is dat wel zo? Het is natuurlijk gemakkelijk om je mening hierover te geven, terwijl je nooit zelf hebt moeten kiezen tussen het grote geld en wat door minder succesvolle artiesten al snel artistieke integriteit wordt genoemd. Wat zou je zelf doen? Wat zou ík doen als Mammon me over mijn bol zou aaien, terwijl er inmiddels veel mensen van mij afhankelijk zijn? Ik bedoel hier niet de inhalige platenbonzen, maar de hardwerkende arbeiders van de succesfabriek: de roadies en technici zonder wie een concert onmogelijk is, of de mensen op de achtergrond wier kennis en ondersteuning onmisbaar zijn voor het uitbrengen van een boek. Aan de overkant van de Rubicon ligt een gebied waar geldzucht en egoïsme moeilijk te onderscheiden zijn van verantwoordelijkheidsgevoel en een diepgewortelde behoefte om samen met je fans te genieten van wat ooit was.

Maar zijn artiesten die geroemd worden omdat ze zichzelf steeds vernieuwen dan wel integer? Of denken ze alleen aan hun eigen creatieve behoeften, zonder rekening te houden met de verwachtingen van hun fans? Immers, zonder hun steun was er misschien wel helemaal geen vervolg op hun debuut geweest. David Bowie verloor in 1975 veel fans toen hij de garderobekast van Ziggy Stardust definitief sloot, en Bob Dylan werd in 1965 uitgescholden door hillbillies die nog maar nauwelijks gewend waren aan elektriciteit, laat staan elektrische gitaren.

Ook hier is de scheidslijn tussen integriteit en egoïsme dun. De kunstenaar in mij heeft alle begrip voor de “egoïstische” artiest die vooruit wil. De neiging om je oudere werk te beschimpen is ook mij niet vreemd. Ik begreep precies wat moppersmurf Ritchie Blackmore, de gitarist van Deep Purple, bedoelde toen hij zei: “Ik haat al onze vorige lp’s!” Aan de andere kant verbaasde het mij dat Gary Moore, één van mijn favoriete gitaristen, beweerde dat hij zijn hardrockperiode maar niks vond, terwijl ik zijn werk uit die tijd juist verkoos boven de bluesmuziek die hij later speelde.

Het is dus niet zo zwart-wit als het lijkt. Je kunt roepen dat je niet commercieel wilt zijn, maar zonder commercieel succes wordt het toch lastig. Als debutant, maar ook als gevierd artiest zul je een evenwicht moeten vinden tussen je creatieve verlangens en commerciële belangen, van jezelf en anderen.

Al met al is debuteren toch gemakkelijker dan de volgende stap. Er is nog niemand die je kent, niemand die verwachtingen heeft of van je afhankelijk is. Je hebt nog niet eens te maken met je eigen verwachtingen, want er is nog geen vergelijkingsmateriaal.

Het schrijven van mijn debuutroman “De Vlucht van de Raaf” gebeurde in alle vrijheid, zonder druk van binnenuit of buitenaf. Nu deel twee, “Ierland is het Einde”, op het punt van uitkomen staat, voel ik de druk echter al toenemen. Er zullen mensen zijn die het gaan vergelijken met deel één, mensen met verwachtingen. Mensen die het bewijs willen zien dat “Vervlogen Droom” geen toevalstreffer was, of deel twee gaan lezen op zoek naar het bewijs dat mijn debuut inderdaad weinig voorstelde.

Toch kan ik niet wachten om te zien of na mijn debuut alles inderdaad beter zal worden, om te ondergaan hoe het is om de opvolger te schrijven van “De Vlucht van de Raaf”. Want ik wil alweer verder, proberen mezelf te verbeteren met een nieuwe roman. Kijken of ik de druk, opgelegd door mezelf, maar hopelijk ook door vele lezers, aankan, om verder te gaan met mijn volgende roman “Het Oog van de Orkaan”.

Want inderdaad, mijn debuut is op verzoek van de uitgever in tweeën geknipt. De twee delen samen vormen mijn dubbeldebuut. Eén verhaal, geschreven met dezelfde onbevangenheid zodat die, niet beknot door verwachtingen, tijdens het schrijven kon groeien. Misschien dat ik daardoor het tweede deel nog beter vind dan het eerste. Of dat zo is mag jij, als lezer met al je verwachtingen, zelf gaan bepalen.

Ondertussen hoop ik dat ik de opvolger van “De Vlucht van de Raaf” mag gaan schrijven onder grote druk, dankzij heel veel positieve reacties op mijn tweedelige debuut.

______________________________________________________________________________________________________________________________________

Leuk als je dit bericht wilt delen door te klikken op onderstaande icoontjes. En voel je vrij om een reactie en/of sterrenbeoordeling te plaatsen, ik ben benieuwd naar je mening!

Je emailadres wordt niet getoond. Je kunt je reactie altijd weer laten verwijderen via de contactbutton onderaan de pagina.